طراحی لوله کشی توزیع آب مصرفی

کلیات

الف) طراحی لوله کشی توزیع آب مصرفی ساختمان (یا ملک) باید طبق روشهاي مهندسی مورد تأیید انجام شود. روشهاي محاسبات مهندسی براي اندازه گذاري لوله ها و دیگر اجزاي لوله کشی باید مورد تأیید قرارگیرد.

• اندازه گذاري لوله ها باید براي جریان آب به مقدار لازم و با سرعت مناسب صورت گیرد.
• اندازه گذاري لوله ها باید طوري باشد که سرعت زیاد جریان آب موجب ایجاد سر و صداي مزاحم و کاهش طول عمر لوله ها بر اثر خوردگی نشود. کاهش سرعت جریان آب در لوله ها باید تا حدي صورت گیرد که افزایش قطر لوله ها موجب افزایش غیر قابل توجیه هزینه لوله کشی نگردد.

ب) به منظور کاهش اثر ضربه قوچ در لوله کشی، باید سرعت جریان آب کنترل شود.

• در نقاطی از لوله کشی که شیر قطع سریع قرار میگیرد، باید وسیله حذف ضربه قوچ، از نوع مورد تأیید نصب شود.
• وسیله حذف ضربه قوچ باید در محل مناسب، قابل دسترسی و در فاصله مناسب و موثر از شیر قطع سریع نصب شود.

پ) در نقاط اتصال شبکه لوله کشی توزیع آب سرد مصرفی با شبکه لوله کشی توزیع آب گرم مصرفی، و نیز در نقاط مصرف آب سرد و آب گرم مصرفی، مانند لوازم بهداشتی و دستگاههاي مصرف کنندة دیگر، باید پیشبینی هاي لازم به عمل آید تا آب از شبکه آب گرم مصرفی به شبکه آب سرد مصرفی جریان پیدا نکند.

ت) در سیستم هایی که آب سرد و آب گرم هر یک از لوازم بهداشتی جداگانه از یک کلکتور (مانیفولد) گرفته می شود، سرعت آب در کلکتور باید حداکثر 4 فوت در ثانیه باشد.

• روي کلکتور، شیرهاي مربوط به انشعاب هر یک از لوازم بهداشتی باید مشخص باشد.
• کلکتور(مانیفولد) و شیرها باید براي بازدید، تعمیر و تعویض در دسترس باشد.

نقشه ها و مدارك

الف) نقشه هاي اجرایی لوله کشی توزیع آب مصرفی باید پیش از اقدام به اجراي کار، براي بررسی و تصویب به ناظر ساختمان ارائه شود.

ب) نقشه هاي اجرایی لوله کشی باید شامل لوازم بهداشتی و دیگر مصرف کننده ها، جنس، مسیر و قطر اسمی لوله ها و دیگر اجزاي لوله کشی باشد.

• روشهاي نصب، حفاظت و نگهداري لوله کشی توزیع آب مصرفی نیز باید در مدارك پیوست نقشه ها ارائه شود.
• نقشه ها باید شامل پلان محوطه اختصاصی ساختمان (یا ملک) باشد که در آن ظرفیت و محل اتصال لوله کشی ساختمان به شبکه آب شهري مشخص شده و به تأیید سازمان آب شهري رسیده باشد.
• نقشه ها باید شامل پلان طبقه (یا طبقات)، دیاگرام لوله کشی، طول تقریبی خطوط لوله و نقاط مصرف آب باشد.
• فشار کار طراحی و مشخصات مصالح انتخابی باید در نقشه ها و مدارك پیوست آن معین شده باشد.
• مقیاس نقشه ها نباید از یک صدم کوچکتر باشد، مگر در نقشه محوطه و با تأیید.

پ) علائم نقشهکشی باید طبق یکی از استانداردهاي مورد تأیید باشد.

مسیر لوله ها

الف) لوله هاي فلزي

(1) لوله کشی باید در مسیرهایی انجام شود که با رعایت ارتفاعات و جزییات معماري، همهجا در اطراف لوله ها و دیگر اجزاي لوله کشی، فضاي لازم براي تعمیر، تعویض و کار با ابزار عادي وجود داشته باشد.

(2) لوله هاي قائم ممکن است روکار باشند یا در داخل شفت قرار گیرند، به شرط آنکه دسترسی و تعمیر آنها آسان باشد.

(3) لوله هاي افقی ممکن است روکار باشند، در داخل سقف کاذب، در داخل کانال آدمرو، خزیده رو یا در داخل ترنچ قرار گیرند. در هر حالت دسترسی و تعمیر آنها باید آسان باشد.

(4) لوله و دیگر اجزاي لوله کشی فولادي گالوانیزه یا مسی نباید در دیوار یا کف دفن شوند، مگر در شرایط زیر:

• در صورتی که قسمتی از لوله ناگزیر باید در داخل اجزاي ساختمان یا زیر کف دفن شود، باید ضرورت آن مورد تأیید قرار گیرد.
• در صورت دفن قسمتی از لوله باید حفاظت هاي لازم براي جلوگیري از خوردگی و یخزدن به عمل آید و امکان انقباض و انبساط لوله ها فراهم شود.
• در لوله کشی فولادي گالوانیزه یا لوله کشی مسی، محل اتصال لوله به لوله، لوله به فیتینگ یا فیتینگ به فیتینگ، مطلقاً نباید در اجزاي ساختمان یا زیر کف دفن شود.

(5) هیچ یک از شیرها مطلقأ نباید در اجزاي ساختمان یا زیر کف دفن شود.

(6) لوله کشی باید در مسیرهایی انجام شود که در معرض آسیب نباشد، مواد زاید در آن تهنشین نشود، قابل تخلیه باشد و به اجزاي ساختمان آسیب وارد نکند.

(7) عبور لوله از دیوار، تیغه، سقف یا کف باید از داخل غلاف صورت گیرد.

(8) لوله کشی فولادي گالوانیزه یا مسی در محوطه یا حیاط اختصاصی ساختمان (یا ملک)، باید در داخل ترنچ زیر کف یا به طور آشکار اجرا شود.

• لوله داخل ترنچ باید زیرِ خط ترازِ یخبندان نصب شود.
• هیچ ساختمان یا مانعی که خاكبرداري و دسترسی به لوله ها و دیگر اجزاي لوله کشی را مشکل کند، نباید روي مسیر لوله کشی در محوطه یا حیاط اختصاصی ساختمان (یا ملک) ایجاد شود.

ب) لوله هاي پلیمري

• لوله هاي پلیمري ممکن است در اجزاي ساختمان (کف، دیوار) دفن شوند. دفن این لولهها باید طبق دستور کارخانه سازنده باشد.
• در نصب و دفن این لوله ها باید امکان انقباض و انبساط لوله پیشبینی شود.
• لوله هاي پلیمري اگر روکار نصب میشوند، نباید در معرض تابش مستقیم نور آفتاب باشند.

 

اندازه لوله هایی که به لوازم بهداشتی آب میرسانند.

الف) حداقل قطر لولههایی که به لوازم بهداشتی آب میرسانند باید مطابق جدول (4-3-4-16) “الف” باشد.

• لوله اي که به هر دستشویی، فلاشتانک یا سینک آب میرساند، باید تا نزدیک به نقطه اتصال به دستگاه، و تا دیوار یا کف نزدیک به آن ادامه یابد ولی نباید به آن متصل شود. فاصله انتهاي این لوله تا نقطه اتصال نباید بیش از 75 سانتیمتر باشد.
• اتصال بین انتهاي این لوله و شیر برداشت آب هریک از لوازم بهداشتی مندرج در (1) باید توسط یک لوله قابل انحناء با قطر کمتر و از نوع مورد تأیید صورت گیرد.

جدول (4-3-4-16) “الف”: حداقل قطر اسمی لوله هاي آبرسانی به لوازم بهداشتی مختلف

فشار و مقدار جریان آب

الف) حداکثر فشار آب شبکه لوله کشی توزیع آب مصرفی، در پشت شیرهاي لوازم بهداشتی، در وضعیت بدون جریان نباید از 4 بار 40) متر ستون آب 60 = پوند بر اینچ مربع) بیشتر باشد.

• اگر فشار شبکه اي که به ساختمان انشعاب می دهد به اندازهاي باشد که فشار آبِ پشت شیرهاي لوازم بهداشتی، در حالت بدون جریان، بیش از 4 بار باشد باید با نصب شیر تنظیم فشار مورد تأیید یا روشهاي مورد تأیید دیگر، فشار آن را تا 4 بار یا بر حسب نیاز به کمتر از آن، کاهش داد. شیر تنظیم فشار باید از نوعی باشد که در صورت خراب شدن، شیر در حالت باز باقی بماند و مانع جریان آب نشود.

ب) شبکه لوله کشی آب مصرفی باید طوري طراحی شود و لوله ها به ترتیبی اندازهگذاري شود که در زمان حداکثر مصرف، فشار و مقدار جریان آب در لوله هایی که به لوازم بهداشتی آب میرسانند، از ارقام جدول شماره (5-3-4-16) “ب” کمتر نباشد. ارقام این جدول نباید به عنوان مصارف آب در لوازم بهداشتی تلقی شود. حداکثر مصرف آب در لوازم بهداشتی در جدول (5-3-4-16) “ت” آمده است.

• اگر فشار شبکه شهري که به ساختمان انشعاب میدهد، براي تأمین فشار و مقدار جریان نشان داده شده در جدول شماره “(5-3-4-16)ب” کافی نباشد، باید با نصب سیستمهاي افزایش دهنده فشار (بوستر پمپ، تانک فشار یا هر سیستم مورد تأیید دیگر) فشار آب را تاحدي افزایش داد که فشار پشت شیرهاي لوازم بهداشتی کمتر از ارقام جدول نباشد.
• نصب مستقیم پمپ روي لوله انشعاب آب شهري مجاز نیست.

پ) در ساختمانهاي بلند براي تأمین حداقل فشار آب پشت شیرهاي لوازم بهداشتی، طبق جدول شماره (5-3-4-16) “ب” و رعایت حداکثر فشار آب پشت شیرهاي لوازم بهداشتی 4 بار، در صورت لزوم و با تأیید، باید ساختمان در ارتفاع به دو یا چند منطقه تقسیم شود.

ت) حداکثـر مقـدار جریان آب در لوازم بهداشتی جز موارد زیر، نباید از ارقـام جـدول شمـاره (5-3-4-16) “ت” بیشتر باشد.

(1) حداکثر جریان آب توالت و پیسوار در سالن هاي تئاتر، رستوران، موزه، ورزشگاه، مسجد، استادیوم، زندان و فضاهاي مشابه نباید از ارقام زیر بیشتر باشد:

• توالت:10 لیتر یا  2/65 گالن در هر ریزش
• پیسوار: 6 لیتر یا 1/5 گالن در هر ریزش.

(2) مقدار مصرف آب در لوازم بهداشتی باید به کمک شیرهاي مناسب و استفاده از لوازم کنترل مقدار جریان در هر مصرف کننده، به میزان حداکثر ارقام مندرج در جدول “(5-3-4-16)ت” محدود شود.

ث) اگر فشار آب شبکه شهري متغیر باشد، محاسبات و طراحی لوله کشی توزیع آب مصرفی ساختمان (یا ملک) باید بر اساس حداقل فشار آب شبکه شهري صورت گیرد.

جدول (5-3-4-16) “ب“: حداقل مقدار جریان و فشار آب در پشت شیرهاي لوازم بهداشتی

ضربه قوچ

الف) براي کاهش احتمالی ضربه قوچ، سرعت جریان آب در لوله کشی توزیع آب مصرفی باید کنترل شود.

ب) در جایی که در مسیر لوله کشی شیر قطع سریع جریان قرار داشته باشد، باید وسیله حذف ضربه قوچ، از نوع مورد تأیید، نصب شود.

• وسیله حذف ضربه قوچ باید در محل مناسب و قابل دسترسی و در فاصله مناسب و مؤثر از شیر قطع سریع نصب شود.
• وسیله حذف ضربه قوچ باید مطابق توصیه کارخانه سازنده نصب شود. (3) وسیله حذف ضربه قوچ باید مطابق استاندارد ASSE 1010 باشد.