نصب لوازم بهداشتی در تاسیسات

دامنه

انتخاب نوع، جنس، تعداد مورد نیاز و نصب لوازم بهداشتی و شیرهاي آنها باید طبق الزامات این مقاله از مقررات انجام گیرد.

• الزامات نوع، جنس، تعداد مورد نیاز و نصب لوازم بهداشتی ویژه در ساختمانهاي بهداشتی و درمانی، خارج از حدود این مقاله از مقررات است.
• الزامات نوع، جنس، تعداد مورد نیاز و نصب لوازم بهداشتی مخصوص معلول و صندلی چرخ دار، خارج از حدود این مقاله از مقررات است.

جنس و ساخت

لوازم بهداشتی باید از مصالح چگال، بادوام و در برابر آب نفوذناپذیر ساخته شود.

• سطوح داخلی و خارجی لوازم بهداشتی باید صاف و بدون منفذ باشد و پس از نصب، قسمتهایی از این سطوح بی جهت پنهان نشود و یا توکار قرار نگیرد.

روي هر یک از لوازم بهداشتی، شیرها و دیگر متعلقات آنها باید مارك کارخانه سازنده، یا استاندارد مورد تأییدي که ساخت بر طبق آن صورت گرفته است، به صورت ریختگی، برجسته، یا مهر پاك نشدنی نقش شده باشد.

استفاده از لوازم بهداشتی کار کرده و دست دوم، آسیب دیده و معیوب مجاز نیست.

تعداد لوازم بهداشتی

کلیات

الف) تعداد لوازم بهداشتی مورد نیاز بر حسب نوع کاربري ساختمان و تعداد استفاده کنندگان، باید با رعایت الزامات مندرج در این قسمت از مقررات تعیین شود.

ب) براي هر جنس (مرد یا زن) باید لوازم بهداشتی، به تعداد لازم و به طور جداگانه پیشبینی شود، جز موارد زیر:

• لوازم بهداشتی خانگی
• ساختمانهایی که تعداد کل جمعیت آن 10 نفر یا کمتر باشد.
• فروشگاههایی که مواد خوراکی یا آشامیدنی را براي مصرف در همان محل میفروشند و تعداد کل مشتریان همزمان آنها کمتر از 10 نفر باشد.

پ) تعداد توالت، دستشویی، دوش و وان باید، به نسبت جمعیت مرد و زن، براي هر یک پیشبینی شود. اگر تعداد مرد و زن مساوي است باید تعداد هر یک از لوازم بهداشتی نیز مساوي باشد.

ت) در محل هاي کار، گروه هاي بهداشتی (توالت، دستشویی، غیره) باید به فضاي کار نزدیک باشد:

• فاصله افقی بین محل کار تا لوازم بهداشتی نباید بیش از 150 متر باشد. فاصلهاي که در ارتفاع، براي دسترسی به گروه بهداشتی باید طی شود نباید بیش از یک طبقه (بالا یا پایین) باشد.
• در فروشگاههاي بزرگ، فاصله افقی تا لوازم بهداشتی، نباید بیش از 90 متر باشد در محلهاي کار باید براي مراجعان و کارکنان، لوازم بهداشتی جداگانه پیشبینی شود، مگر آنکه تعداد مراجعان کمتر از 150 نفر در روز باشد.

ث) در فضاهاي عمومی مانند رستوران، باشگاه، مراکز عمومی و تجاري، باید براي مراجعان و کارکنان لوازم بهداشتی جداگانه پیشبینی شود.

• در فروشگاهها و مراکز عمومی، که در آنها مواد خوراکی و آشامیدنی براي مصرف در همان محل فروخته نمیشود، اگر تعداد مراجعان در روز کمتر از 150 نفر باشد، لازم نیست براي آنها لوازم بهداشتی جداگانه پیشبینی شود.

نصب لوازم بهداشتی

کلیات

• آن دسته از لوازم بهداشتی که روي کف یا به دیوار نصب میشوند و لوله فاضلاب از کف یا دیوار به آنها متصل میشود، باید با پیچ و مهره و فلنج، از نوع مقاوم در برابر خوردگی، به کف یا دیوار محکم شوند.
• اتصال لوله خروجی فاضلاب لوازم بهداشتی، که به لوله فاضلاب خروجی از کف یا دیوار متصل میشود، باید کاملاً آببند و هوابند باشد.
• اتصال لوله ورودي آب به لوازم بهداشتی باید به نحوي باشد که برگشت جریان اتفاق نیفتد.
• دستشویی، توالت غربی، پیسوار و دیگر لوازم بهداشتی که به دیوار نصب میشوند، باید طوري به اجزاي ساختمان متصل و محکم شوند که وزن این لوازم بهداشتی به لوله ها و اتصال ها وارد نشود.
• لوازم بهداشتی باید در وضعیت تراز به موازات سطح دیوارهاي مجاور نصب شوند.
• فشار و میزان آب مورد نیاز براي لوازم بهداشتی باید مطابق با بند (5-3-4-16) باشد.

دسترسی

الف) لوازم بهداشتی باید به نحوي نصب شوند که تمیز کردن سطوح آنها و سطوح کف و دیوار اطراف آنها به آسانی ممکن باشد.

• به منظور سهولت تمیز کردن کف بهتر است لوله هاي هر یک از لوازم بهداشتی، از سطوح دیوار نزدیک آن به شبکه لوله کشی ساختمان متصل شود.

ب) دسترسی به اتصالات توکار

• اگر اتصال لوله هاي لوازم بهداشتی از نوع فشاري با واسطه لاستیک یا مواد آببند دیگر باشد، باید به منظور دسترسی به این نوع اتصال، به دیوار پشت آن یک صفحه بازشدنی نصب شود، یا فضاي سرویس در اطراف آن پیشبینی شود، یا روشهاي دیگري که این دسترسی را آسان کند، اتخاذ شود.
• اگر نتوان امکان دسترسی را فراهم کرد، اتصال از نوع فشاري مجاز نیست و اتصال باید از نوع صلب مانند اتصال لحیمی، جوشی، دنده اي و غیره باشد.

سرریز

الف) آن دسته از لوازم بهداشتی که ممکن است دهانه تخلیه فاضلاب آنها، با درپوش موقتی مسدود شود، باید سرریز داشته باشد.

• سرریز باید در ارتفاعی باشد که، در زمان بسته بودن درپوش، سطح آب هرگز نتواند از تراز سرریز بالاتر رود، و هنگام باز شدن درپوش و تخلیه آب، هیچ آبی در مجاري سرریز باقی نماند.

ب) لوله تخلیه آب سرریز باید به لوله فاضلاب خروجی از لوازم بهداشتی، قبل از سیفون، متصل شود.

• سرریز آب فلاش تانک توالت یا پیسوار باید در داخل همان لوازم بهداشتی بریزد که این فلاش تانک براي شستشوي آنها نصب شده است.

الزامات انتخاب و نصب

دستشویی

• روي دهانه تخلیه آب دستشویی باید شبکه قابل برداشتن و مقاوم در برابر خوردگی قرار گیرد.
• دهانه تخلیه آب دستشویی باید با امکان قرار دادن درپوش موقتی باشد و دستشویی سرریز داشته باشد.
• قطر دهانه تخلیه آب دستشویی باید دستکم 32 میلیمتر ( 1 ¹ اینچ) باشد.
• اگر دستشویی به صورت لگن هاي سرتاسري باشد، هر 50 سانتیمتر طول آن باید به عنوان یک دستشویی تلقی شود و همه الزامات مندرج در این مقررات در مورد آن رعایت شود.
• فاصله محور دستشویی از سطح دیوار مجاور یا هر مانع دیگر، نباید کمتر از 45 سانتیمتر باشد.

پیسوار

• پیسوار باید طوري نصب شود که فاصله محور آن از سطح دیوار مجاور یا هر مانع دیگر، کمتر از 40 سانتیمتر و از محور لوازم بهداشتی دیگر کمتر از 76 سانتیمتر نباشد. جلو پیسوار باید دستکم 50 سانتیمتر، تا دیوار یا درِ مقابل آن جاي خالی پیشبینی شود.
• پیسوارهایی که در فضاهاي عمومی نصب میشوند باید سیفون آشکار و قابل دسترسی داشته باشند.
• کف و دیوار اطراف پیسوار باید دستکم تا 60 سانتیمتر از جلو و به ارتفاع 120 سانتیمتر از کف و 60 سانتیمتر در هر طرف، با مواد آببند و مقاوم در برابر نفوذ رطوبت ساخته شود و سطوح آن کاملاً صاف و صیقلی باشد.

دوش

الف) لوله قائم باید با بست به دیوار پشت دوش ثابت و محکم شود.

ب)کابین دوش

• سطح اتاقک دوش باید دست کم 0/6 متر مربع باشد.
• کابین دوش ممکن است اشکال مختلف داشته باشد. در حالت مربع هر ضلع، در حالت مثلث ارتفاع، و در حالت دایره یا بیضی قطر آن نباید کمتر از 75 سانتیمتر باشد. فضایی که براي شیر، جاصابونی، دستگیره و دیگر متعلقات لازم است باید خارج از اندازه هاي داده شده براي اتاقک دوش باشد.
• دیوارهاي اطراف اتاقک باید دست کم تا ارتفاع 1/80 متر با مواد آب بند و مقاوم در برابر نفوذ رطوبت ساخته شود و سطوح آن کاملاً صاف و صیقلی و قابل شستشو باشد.
• پنجره و درهاي شیشه اي اتاقک دوش باید طبق استانداردهاي ایمنی باشد.

پ) کف کابین یا زیردوشی

• کف اتاقک دوش یا زیردوشی باید به حالت تراز روي زیرسازي نرم و صاف کار گذاشته شود.
• کف اتاقک دوش یا زیردوشی باید کاملاً بدون درز، آببند و مقاوم در برابر نفوذ رطوبت باشد.
• لبه هاي زیردوشی باید در همه طرف 50 میلیمتر نسبت به کف آن بالاتر باشد.
• اتصال لوله فاضلاب تخلیه زیردوشی یا کفشوي کف اتاقک به لوله فاضلاب ساختمان باید کامًلا آببند و گازبند باشد. از درزهاي اطراف کفشوي یا زیردوشی نباید آب و رطوبت به داخل اجزاي ساختمان نفوذ پیدا کند
• قطر اسمی لوله تخلیه کفشوي کف اتاقک یا زیردوشی نباید از 50 میلیمتر کمتر باشد. روي دهانه تخلیه باید شبکه مقاوم در برابر خوردگی و قابل برداشتن نصب شود که سوراخ هاي آن از 6 میلیمتر بزرگتر نباشد.
• اگر در یک فضاي ساختمان چند اتاقک دوش، فقط با یک دهانه تخلیه پیشبینی شده باشد شیببندي کف باید طوري صورت گیرد که فاضلاب یک اتاقک از داخل اتاقک دیگر عبور نکند.

سینک

• روي دهانه تخلیه آب سینک باید شبکه یا سبدي قرار گیرد که در برابر خوردگی مقاوم و قابل برداشتن باشد.
• اگر دهانه تخلیه آب سینک با امکان قرار دادن درپوش موقتی باشد باید براي لگن سینک سرریز پیشبینی شود.
• قطر دهانه تخلیه آب سینک باید دستکم 40 میلیمتر ( 1 ¹ اینچ) باشد.
• اگر سینک به صورت لگن سرتاسري باشد باید هر 50 سانتیمتر طول آن به عنوان یک سینک مستقل تلقی شود و همه الزامات مندرج در این مقررات در مورد آن رعایت شود.

کفشوي

الف) قطر اسمی دهانه خروجی کفشوي نباید از 50 میلیمتر کمتر باشد.

• در ساختمانهاي عمومی قطر اسمی دهانه خروجی کفشوي نباید کمتر از 80 میلیمتر باشد.

ب) کفشوي باید شبکه قابل برداشتن داشته باشد.

• دهانه خروجی کفشوي و سیفون آن باید قابل دسترسی باشد و بتوان به سهولت آن را تمیز کرد.

پ) در اتاق هوارسان، که فضاي اتاق به عنوان پلنوم هواي ورودي به دستگاه عمل میکند، کفشوي نباید با اتصال مستقیم به لولهکشی فاضلاب ساختمان متصل شود. در این حالت اتصال کفشوي به شبکه فاضلاب باید از نوع غیر مستقیم باشد.

شستشوي توالت و پیسوار

الف) توالت، پیسوار و لوازم بهداشتی دیگري که تخلیه فاضلاب آنها با عمل سیفونی صورت میگیرد، باید به فلاش والو یا فلاش تانک مجهز باشد، که هر بار مقدار معینی آب براي شستشوي لگن و پر کردن دوبارة سیفون از آن ریزش کند.

• هر توالت یا پیسوار باید یک عدد فلاش والو یا فلاش تانک مخصوص خود داشته باشد.
• توالت در ساختمانهاي عمومی با فلاش والو و در ساختمانهاي دیگر با فلاش تانک باشد.

ب) فلاش تانک

• اگر فلاش تانک با فرمان دستی کار میکند، باید به کمک شیر شناور یا هر مکانیسم دیگري، پس از هر بار ریزش آب، دوباره تانک را، تا تراز معین از آب پرکند و پس از آن شیر فلوتوري ورود آب کاملاً بسته شود.
• فلاش تانک خودکار باید وسیلهاي داشته باشد که به طور منظم، پس از گذشت هر فاصله زمانی معین، عمل ریزش آب را به طور کامل انجام دهد.
• هر فلاش تانک باید یک شیر شناور ضد جریان سیفونی داشته باشد.
• دهانه ورود آب به تانک باید دستکم 40 میلیمتر بالاتر از دهانه سرریز باشد.
• هر فلاش تانک باید اتصال سرریز داشته باشد، تا در صورت سرریز کردن، آب را به داخل لگن توالت یا پیسوار بریزد. قطر لوله سرریز آب باید طوري انتخاب شود که در زمان حداکثر جریان آب ورودي به تانک مانع از بالا رفتن تراز سطح آب تانک شود. دهانه خروجی انتهاي لوله سرریز باید از تراز سر ریز لگن توالت یا پیسوار بالاتر باشد.
• همه اجزاي فلاش تانک باید، براي تعمیر و تعویض، قابل دسترسی باشد.

پ) فلاش والو

• به منظور جلوگیري از برگشت جریان، روي لوله ورودي آب به فلاش والو باید خلاءشکن قابل دسترسی نصب شود، مگر آنکه مکانیسم جلوگیري از برگشت جریان در فلاش والو پیشبینی شده باشد.
• انتخاب فلاش والو باید با رعایت صرفه جویی در مصرف آب صورت گیرد. میزان فشار ورودي آب به فلاش والو باید حداقل 10/5 متر ستون آب باشد.
• فلاش والو باید از نوعی باشد که یک سیکل کامل ریزش آب و باز و بسته شدن جریان را، به طور خودکار و بر اثر فشار آب ورودي، بتواند انجام دهد.
• فلاش والو باید وسیله تنظیم داشته باشد تا بتوان مقدار آب ریزشی آن را تنظیم کرد.