اجراي لوله کشی در فاضلاب بهداشتی ساختمان

کلیات

• اجراي لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان باید طبق الزامات مندرج در این قسمت از مقررات انجام گیرد.
• اجراي لوله کشی باید توسط کارگران آموزش دیده و ماهر صورت گیرد و از طرف کارشناسان موسسات مسئول نظارت و سرپرستی شود.
• لوله کشی باید با توجه به صرفه جویی در مصالح و دستمزد، حفاظت در برابر خرابی و آسیب دیدگی، خوردگی، یخبندان، گرفتگی، تراکم هوا در مسیر جریان و جلوگیري از سر و صداي مزاحم جریان فاضلاب اجرا شود.

نکات اجرایی

الف) لوله کشی باید به ترتیبی اجرا شود که جریان فاضلاب به طور ثقلی از لوازم بهداشتی و دیگر مصرفکننده هاي آب، دور شود و از طریق شاخه هاي افقی، لوله هاي قائم و لوله اصلی افقی از ساختمان خارج شود.

• شیب لوله هاي افقی باید طبق الزامات مقرر در ردیف (4-2-5-16) و تا حد ممکن یکنواخت باشد. اگر تغییر در شیب لازم شود باید در محل تغییر شیب دریچه بازدید نصب شود.
• لوله باید تا حد ممکن مستقیم نصب شود. اگر تغییر جهت لازم شود باید از انواع زانوهاي پیش ساخته استفاده شود. حداکثر زاویه اتصالات در تغییر جهت لوله هاي اصلی 45 درجه است.
• تغییر سطح مقطع لوله کشی باید تدریجی و با واسطه تبدیل صورت گیرد و از تغییر ناگهانی سطح مقطع خودداري شود.
• در اطراف نقاط دسترسی باید فضاي کافی براي فنر زدن و رفع گرفتگی احتمالی لوله و فیتینگ پیشبینی شود.
• از نصب “انتهاي بسته” در انتهاي شاخه افقی فاضلاب باید خودداري شود. نصب دریچه بازدید در انتهاي شاخه افقی “انتهاي بسته” محسوب نمیشود.
• نصب دریچه بازدید باید با رعایت الزامات مقرر در ردیف (6-2-5-16) انجام شود.
• در صورت استفاده از لوله پلی اتیلن، به دلیل انبساط زیاد این لوله، باید در نقاط مناسب قطعه انبساط نصب شود.
• اجراي لوله هاي افقی، قائم و دوخم باید با رعایت الزامات مقرر در ردیف (5-2-5-16) باشد.

ب) آببندي و گازبندي

• اتصال لوله، فیتینگ و دریچه بازدید و دسترسی باید به ترتیبی صورت گیرد که در برابر فشار آزمایش پس از نصب کاملاً آببند و گازبند باشد.
• فشار آزمایش در (5-5-16)” آزمایش و نگهداري” تعریف و مقرر شده است.

پ) مسیر لوله ها

• مسیر لوله کشی باید تا حد ممکن مستقیم و ساده باشد، در هر مورد باید کوتاهترین و مناسبترین مسیر انتخاب شود. از بکار بردن خم ها و تغییر جهت هاي تند باید خودداري شود.
• لوله ها باید تا حد ممکن به موازات دیوار، کف و سقف نصب شود.
• لوله ها باید در مسیرهایی نصب شوند که دسترسی و تعمیر و تعویض آنها آسان و بدون اشکال باشد. دریچه هاي بازدید باید در نقاط قابل دسترس نصب شوند.
• لوله هاي روکار باید با شیب مناسب به موازات سطوح دیوار، کف و سقف نصب شوند و با بست در محل نصب محکم و ثابت باقی بمانند.
• در عبور لوله از دیوار، سقف، و کف، فضاي اطراف لوله از هر دو طرف باید با مصالح ساختمانی مناسب کاملاً پر شود. اگر لوله از جدار فضاي تر عبور میکند، دور لوله در محل عبور از دیوار، کف یا سقف باید با مواد آببند حفاظت شود.
• لوله هایی که از دیوار خارجی ساختمان عبور میکنند یا از داخل خاك زیرزمین، پس از عبور از کفسازي، وارد فضاي ساختمان میشوند، باید از داخل غلاف لوله عبور کنند. دور لوله، در دو طرف دیوار یا کفسازي، باید با مواد آببند کاملاً مسدود شود.
• لوله کشی باید طوري اجرا شود که بار اسکلت و سازه ساختمان، یا انبساط ساختمان، روي آن اثر نگذارد.
• مسیر لوله کشی باید طوري انتخاب شود که لوله تا حد امکان از درزهاي انبساط ساختمان عبور نکند. اگر عبور لوله از درزهاي انبساط ساختمان ناگزیر باشد باید روي لوله در محل عبور از درز انبساط ساختمان قطعه انبساط با جدار صاف داخلی نصب شود. نصب قطعه انبساط روي لوله، در عبور از درزهاي انبساط ساختمان، در پایینترین طبقه ساختمان الزامی نیست.
• اگر لوله در داخل ترنچ، خزیده رو یا شفت نصب میشود، باید براي دسترسی و نگهداري و آزمایش و تمیز کردن، در اطراف آن جاي کافی پیشبینی شود.
• در جایی که لوله در خاك دفن میشود و احتمال عبور وسایل حمل و نقل، تحمل بار مخازن و تأسیسات سنگین وجود دارد، لوله باید در زیر بلوك بتنی (یا داخل کانال بتنی) حفاظت شود. اگر اتصال لوله و فیتینگ در داخل بلوك بتنی قرار گیرد باید براي دسترسی به آن پیشبینی لازم به عمل آید.
• در عبور لوله از دیوار، کف و سقف باید مقررات آتش سوزي مربوط به این جدارها در مورد فضاي دور لوله نیز رعایت شود و دور لوله با مواد مقاوم در برابر آتش، با مقاومتی برابر آنچه براي جدار ساختمانی تعریف شده، پر شود.
• در صورتیکه لوله فاضلاب مدفون در محوطه خصوصی ملک در مجاورت لوله آب مصرفی باشد، لوله فاضلاب باید دست کم 30 سانتیمتر پایینتر از لوله آب قرار گیرد و در صورت اجراي هم سطح، حداقل فاصله افقی بین دو لوله نباید کمتر از 3 متر باشد.
• لوله کشی پلیمري اگر روکار نصب میشود نباید در معرض تابش مستقیم نور آفتاب باشد.

اتصال

الف) کلیات

• اتصال لوله به لوله، لوله به فیتینگ و فیتینگ به فیتینگ در لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان باید طبق الزامات این قسمت از مقررات انجام شود.
• انواع اتصال باید در فشار آزمایش پس از نصب، به ترتیبی که در (5-5-16)” آزمایش و نگهداري” مقرر شده است، آببند و گازبند باشند.
• پیش از اتصال، دهانه هاي لوله و فیتینگ باید از مواد اضافی پاك شود و سطوح داخلی لوله و فیتینگ از هرگونه مواد اضافی، که ممکن است در برابر جریان فاضلاب ایجاد مانع کند، کاملاً تمیز شود. دهانه انتهاي لوله و فیتینگ باید کاملاً باز باشد و سطح داخلی فیتینگ برابر سطح مقطع لوله باشد.
• هنگام اجراي اتصال نباید مواد درزبندي، از درز محل اتصال، وارد لوله شود.

ب) اتصال لوله و فیتینگ چدنی سرکاسه دار

• اتصال باید از نوع کنف و سرب باشد.
• فاصله بین سرکاسه و انتهاي بدون سرکاسه لوله یا فیتینگ، که در داخل آن قرار میگیرد، باید کاملاً خشک و تمیز باشد و ابتدا در آن کنف کوبیده شود. کنف درزگیر به صورت طناب و شامل 7 تا 10 رشته منظم و تاب داده شده باشد.
• سرب درزگیري باید داراي کیفیت یکنواخت، تمیز و عاري از مواد خارجی باشد. سرب مذاب روي کنف کوبیده شده ریخته شود. سربریزي باید به طور پیوسته و بدون انقطاع صورت گیرد. عمق سربریزي نباید کمتر از 25 میلیمتر باشد. فاصله سطح بالاي قسمت سربریزي شده از لبه سرکاسه نباید بیش از 3 میلیمتر باشد.
• پس از پایان سربریزي باید سطح بالاي آن کوبیده شود تا سرب داغ همه حفرهها و گوشهها را کاملاً پر کند.
• تا پایان آزمایش لوله کشی فاضلاب، هیچگونه مواد رنگی نباید سطح درزبندي را بپوشاند.

پ) اتصال لوله و فیتینگ چدنی بدون سرکاسه

• سطح خارجی دوسر لوله یا فیتینگی که به هم متصل میشوند باید کاملاً صاف باشد. لبه انتهایی دو سرباید، با قطر خارجی کاملاً مساوي باشند، مقابل یکدیگر و کاملاً روي هم قرار گیرند.
• یک لاستیک آببندي مخصوص، به شکل لوله و مقاوم در برابر اثر فاضلاب، طبق دستور کارخانه سازندة لوله، باید روي دو سر لوله یا فیتینگ قرار گیرد.
• آببندي و درزبندي لاستیک آببندي روي قسمت انتهایی هر سر لوله یا فیتینگ باید با استفاده از بستهاي حلقوي، از تسمه هاي فولادي زنگ ناپذیري انجام گیرد که با پیچ و مهره روي لاستیک آببندي محکم میشوند. تسمه هاي فولادي باید طبق دستور کارخانه سازنده باشد و سفت کردن پیچ و مهره باید طوري باشد که روي محیط لاستیک آببندي فشار یکنواختی وارد شود.

ت) اتصال لوله و فیتینگ پی وي سی (P.V.C)

• اتصال باید با چسب مخصوص و در حالت سرد صورت گیرد.
• نوع چسب و روش اتصال باید طبق دستور کارخانه سازنده لوله باشد.

ث) اتصال لوله و فیتینگ پلی اتیلن (PE)

• اتصال باید در حالت گرم و بدون اضافه کردن مواد خارجی انجام شود.
• اتصال با ذوب کردن لبه دهانههاي دو قسمت لوله و فیتینگ صورت گیرد. ابتدا دهانه دو قطعه در قالب مخصوص قرار میگیرد و گرم میشود. بر اثر گرم شدن، سطوح مقابل هم ذوب و در هم تنیده و یکپارچه میشود.
• دماي ذوب باید طبق دستور کارخانه سازنده لوله باشد.

ج) اتصال لوله و فیتینگ پلی پروپیلن (PP)

• اتصال باید به کمک حلقه لاستیکی، در حالت سرد، با استفاده از مواد روان کننده پیشنهادي کارخانه سازنده و بدون اضافه کردن مواد خارجی انجام گیرد.
• در این اتصال انتهاي بدون سرکاسه لوله یا فیتینگ در داخل دهانه سرکاسه دار قطعه دیگر که در آن یک حلقه لاستیکی قرار میگیرد، با فشردن (پوش فیت) آببند و گازبند میشود.
• حلقه لاستیکی باید طبق دستور کارخانه سازنده لوله باشد.

چ) اتصال لوله و فیتینگ فولادي گالوانیزه

• اتصال لوله و فیتینگ باید از نوع دندهاي باشد.
• نوع دندة لوله یا فیتینگ باید طبق یکی از استانداردهاي زیر باشد:

ح) در لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان استفاده از انواع اتصال هاي زیر مجاز نیست:

• اتصال با سیمان یا بتن
• اتصال با خمیرهاي قیردار
• اتصال با رینگ هاي لاستیکی براي لوله هاي با قطرهاي متفاوت
• استفاده از چسب براي اتصال لوله و فیتینگ پلاستیکی ناهمجنس

خ) اتصال لوله فاضلاب به لوازم بهداشتی

• اتصال انشعاب خروجی فاضلاب لوازم بهداشتی به شاخه افقی فاضلاب باید با زاویه بیش از 15 درجه باشد و جریان فاضلاب از لوازم بهداشتی به آن به طور ریزشی (ثقلی) صورت گیرد.
• اتصال انشعاب خروجی فاضلاب لوازم بهداشتی به شاخه افقی، لوله قائم یا لوله اصلی باید قابل جدا شدن باشد.
• این اتصال باید کاملاً آببند و گازبند باشد.