انتخاب مصالح در تاسیسات بهداشتی

کلیات

الف) مصالح لوله کشی توزیع آب مصرفی (لوله کشی آب سرد و آب گرم مصرفی) در داخل ساختمان (یا ملک) باید با رعایت الزامات مندرج در (4-4-16)” انتخاب مصالح” انتخاب و کنترل شود.

ب) روي هر شاخه از لوله و هر قطعه از اجزاي لوله کشی مانند فیتینگ، فلنج و شیر باید علامت کارخانه سازنده و استاندارد مورد تاییدي که لوله و قطعه مورد نظر بر طبق آن ساخته و آزمایش شده است، به صورت ریختگی، برجسته یا مهر پاك نشدنی نقش شده باشد.

پ) استفاده از مصالح کار کرده، آسیب دیده و معیوب مجاز نیست.

ت) مصالح لوله کشی باید در برابر اثر خوردگی و تغییر کیفیت، ناشی از اثر آب مصرفی که از شبکه آب شهري به ساختمان (یا ملک) انشعاب میدهد، مقاوم باشد.

ث) مصالح لوله کشی توزیع آب سرد و آب گرم مصرفی نباید بیش از 8 درصد سرب داشته باشد. (1) موادي که براي آببندي در اتصال دندهاي، روي دندهها اضافه میشود، نباید سرب داشته باشد.

 

حداکثر فشار و دماي کار مجاز

• حداکثر فشار کار مجاز اجزاي لوله کشی (لوله، فیتینگ، فلنج، شیر و دیگر اجزاي لوله کشی) توزیع آب سرد و آب گرم مصرفی در دماي کار 60 درجه سلسیوس، نباید از 10 بار کمتر باشد.
• به منظور صرفه جویی در مصرف انرژي و جلوگیري از خوردگی در لوله ها، دماي آب گرم مصرفی نباید از 60 درجه سلسیوس بیشتر باشد.
• عمر مفید لوله و دیگر اجزاي لوله کشی در شرایط کارکرد ارایه شده در جدول (2-4-4-16) “پ”، سرجمع نباید از 50 سال کمتر باشد

جدول شماره (2-4-4-16) “پ“: شرایط کارکرد لوله و دیگر اجزاي لوله کشی توزیع آب مصرفی

انتخاب لوله

الف) لوله هاي فلزي

• لوله هاي فلزي مورد استفاده در سیستم توزیع آب سرد و آب گرم مصرفی باید مطابق یکی از استانداردهاي جدول شماره (3-4-4-16) “الف” باشد.
• لوله هاي مورد استفاده در توزیع آب سرد و آب گرم مصرفی علاوه بر استانداردهاي جدول “(3-4-4-16)الف” باید از نظر بهداشتی با استاندارد NSF61 نیز تطابق داشته باشد.
• انتخاب لوله هاي فلزي از استانداردهاي دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضخامت جداره، اندازه و دیگر مشخصات مشابه استانداردهاي تعیین شده در جدول “(3-4-4-16) الف” باشد.
• براي شرایط کار عادي “لوله وزن متوسط” و براي شرایط کار سخت “لوله سنگین” باید انتخاب شود.

ب) لوله هاي غیر فلزي تک لایه

• لوله هاي غیر فلزي تک لایه مورد استفاده در توزیع آب سرد و گرم مصرفی باید مطابق یکی از استانداردهاي جدول شماره “(3-4-4-16)ب” باشد.
• لوله هاي غیرفلزي تک لایه مورد استفاده در توزیع آب سرد و آب گرم مصرفی علاوه بر استانداردهاي جدول “(3-4-4-16)ب”، باید از نظر بهداشتی با استانداردNSF61 و DVGW نیز تطابق داشته باشد. انتخاب لولههاي غیر فلزي تک لایه از استانداردهاي دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضحامت جدار، اندازه و دیگر مشخصات، مشابه استانداردهاي مشخص شده در جدول (3-4-4-16) “ب” باشد.

(پ) لوله هاي چند لایه

• لوله هاي چند لایه مورد استفاده در توزیع آب سرد و گرم مصرفی باید مطابق یکی از استانداردهاي جدول شماره (3-4-4-16) “پ” باشد.
• لوله هاي چند لایه مورد استفاده در توزیع آب سرد و گرم مصرفی علاوه بر استانداردهاي جدول (3-4-4-16) “پ” باید از نظر بهداشتی با NSF61 نیز تطابق داشته باشد.
• انتخاب لوله هاي چند لایه از استانداردهاي دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضخامت جـدار، اندازه و دیگر مشخصات، مشابه استانداردهاي مشخص شـده در جـدول (3-4-4-16) “پ” باشد.

انتخاب فیتینگ

الف) فیتینگ هایی که در لوله کشی توزیع آب سرد و گرم مصرفی در داخل ساختمان به کار میرود باید از نظر جنس، اندازه، ضخامت جدار و دیگر مشخصات با لوله ها مطابقت داشته باشد و براي کار با لوله هاي انتخاب شده مناسب باشد.

• فیتینگ ها باید علاوه بر تطابق با استانداردهایی که در قسمتهاي بعدي به آنها اشاره شده، از نظر بهداشتی با NSF61 نیز تطابق داشته باشد.
• در صورت استفاده از مهره ماسوره، انتخاب مهره ماسوره باید از نوعی باشد که سطح آببند بین دو قطعه آن مخروطی یا تخم مرغی باشد. کاربرد مهره ماسوره هایی که سطح آببند آنها صفحه صاف عمود بر محور باشد، مجاز نیست.

ب) فیتینگ هایی که در لوله کشی فولادي گالوانیزه استفاده میشود باید از نوع چدنی چکشخوار یا فولادي دندهاي گالوانیزه و طبق یکی از استانداردهاي زیر باشد:

فیتینگ هاي ساخته شده از چدن چکش خوار	فیتینگ هاي فولادي دندهاي گالوانیزه
ISO 49	ISO 4145
EN10242	EN10241
ANSI/ASME B16.3	ANSI/ASME B16.11

 

(1) انتخاب فیتینگ ساخته شده از چدن چکشخوار یا فیتینگهاي فولادي دندهاي گالوانیزه از استانداردهاي دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضخامت جدار، اندازه، مشخصات دنده و دیگر مشخصات، مشابه استانداردهاي مقرر شده بالا و مورد تأیید باشد.

پ) فیتینگهایی که در لوله کشی مسی استفاده میشود باید از نوع مسی یا آلیاژهاي مس، مناسب براي اتصال لحیمی مویینگی یا اتصال فیتینگ فشاري و طبق یکی از استانداردهاي زیر باشد:

2016	ISO
1254-1,2,3,4,5	EN
B16.18, B 16.26	ASME

 

(1) انتخاب فیتینگ مسی یا آلیاژهاي مس از استاندارهاي دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضخامت جدار، اندازه و دیگر مشخصات، مشابه استانداردهاي مقرر شده بالا و مورد تأیید باشد.

ت) فیتینگ هایی که در لوله کشی پلاستیکی توزیع آب سرد و گرم مصرفی داخل ساختمان به کار میروند، باید از نظر بهداشتی، شرایط دما و فشار کار، براي اتصال به لوله پلاستیکی انتخاب شده مناسب باشند.

(1) فیتینگ هایی که در لوله کشی پلی اتیلن مشبک تک لایه (PEX) به کار میروند باید از جنس برنجی یا فولادي با روکش نیکل یا قلع و طبق یکی از استانداردهاي زیر باشند.

15875 , 10508	ISO
F877, F1807, F1865, F1960 , F1961 ,F2080, F2098, F2159	ANSI/ASTM
B137	CAN/CSA

 

(2) فیتینگ هایی که در لوله کشی پلی اتیلن مشبک – آلومینیوم – پلی اتیلن مشبک (PEX-AL-PEX) به کار میروند باید از جنس برنجی یا فولادي با روکش نیکل یا قلع و طبق یکی از استانداردهاي زیر باشد:

21003	ISO
F1281 , F1282 , F1974 , F2434	ANSI/ASTM
B137.10	CAN/CSA

 

(3) فیتینگ هایی که در لوله کشی تک لایه پلی اتیلن دماي بالا (PE –RT) نوع 1 و 2 به کار میروند باید از جنس برنجی یا فولادي با روکش نیکل یا قلع و طبق یکی از استانداردهاي زیر باشند:

22391-3	ISO
D2609 , D3261 , F1055 , F2735	ANSI/ASTM
B137.10	CAN/CSA

 

فیتینگ هایی که در لوله کشی پلی اتیلن پنج لایه (PE- RT/ AL/PE -RT) نوع 1 و 2 به کار میروند باید از جنس برنجی یا فولادي با روکش نیکل یا قلع و طبق یکی از استانداردهاي زیر باشند:

21003	ISO
F1974	ANSI/ASTM
B137.9, B137.10	CAN/CSA

 

(5) انتخاب فیتینگ هاي پلاستیکی از استانداردهاي دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، ضخامت جدار و دیگر مشخصات، مشابه استانداردهاي مقرر شده بالا و مورد تایید باشد.

انتخاب فلنچ

الف) فلنج هایی که در لوله کشی فولادي گالوانیزه براي توزیع آب سرد و گرم مصرفی در داخل ساختمان به کار میروند باید از جنس چدنی، چدن چکشخوار یا فولادي گالوانیزه، مخصوص اتصال دندهاي بوده و با NSF61 و همچنین با یکی از استانداردهاي زیر تطابق داشته باشند:

فلنج چدنی دندهاي	فلنج چدنی چکش خوار دندهاي	فلنج فولادي دندهاي
EN1092-2	EN1092-2	EN1092-1
ISO7005-2	ISO7005-2	ISO7005-1
ASME16.1	ASME16.1	ASME16.5

 

(1) انتخاب فلنج چدنی، چدن چکش خوار یا فولادي گالوانیزه، مخصوص اتصال دندهاي، از استانداردهاي دیگر به شرطی مجاز است که از نظر جنس، اندازه، نوع ساخت، نوع دنده و دیگر مشخصات، مشابه استانداردهاي مقرر شده بالا و مورد تأیید باشد.

اتصالات قابل انعطاف

الف) اتصالات قابل انعطاف که بین انتهاي لوله و شیر برداشت لوازم بهداشتی نصب میشود، باید از نظر بهداشتی با NSF61 و همچنین استانداردهاي ذکر شده در (4-4-4-16) تطابق داشته باشد.

اتصال

الف) کلیات

• اتصال لوله به لوله، لوله به فیتینگ یا شیر، فیتینگ به فیتینگ یا شیر، در لولهکشیهاي فولادي گالوانیزه، مسی و پلاستیکی که در توزیع آب سرد و آب گرم مصرفی ساختمان به کار میرود، باید طبق الزامات مندرج در این قسمت از مقررات صورت گیرد.
• همه اتصالات باید در زیر فشار آزمایش پس از نصب، که در (2-9-4-16) مقرر شده است، آببند و گاز بند و مقاوم باشد.
• پیش از اتصال، دهانه لوله باید در سطح عمود بر محور بریده شود، برادهها و مواد اضافی از لبههاي دهانه جدا گردد و داخل لوله از هر گونه مواد اضافی که مانع جریان آب میشود، کاملأ پاك و تمیز گردد. دهانه انتهاي لوله باید کاملاً باز و سطح مقطع داخلی آن برابر سطح مقطع داخلی لوله یا فیتینگ مورد نظر براي اتصال باشد.

ب) اتصال در لوله کشی فولادي گالوانیزه

• اتصال اجزاي لوله کشی فولادي گالوانیزه تا قطر اسمی 50 میلیمتر باید از نوع اتصال دنده اي باشد.
• در اتصال اجزاي لوله کشی فولادي گالوانیزه در قطرهاي نامی 65 و 80 و 100 میلیمتر میتوان از اتصال دندهاي یا فلنجی استفاده کرد.
• اتصال اجزاي لوله کشی فولادي گالوانیزه در قطر اسمی 125 و 150 میلیمتر باید از نوع اتصال فلنجی باشد.

پ) اتصال در لوله کشی مسی

• در اتصال لحیمی مویینگی سطوح اتصال دو قطعه را باید کاملا تمیز کرد و مفتول لحیم کاري را باید تا دماي ذوب گرم کرد، به طوري که فاصله مویینه بین دو قطعه را در تمام سطوح اتصال (گیر) پرکند.
• در اتصال لحیمی مویینگی، در شرایط عادي، مفتول لحیم کاري باید از نوع نرم باشد. دماي ذوب لحیم کاري نرم باید کمتر از 427 درجه سلسیوس 800) درجه فارنهایت) باشد. مفتول لحیمکاري ممکن است از آلیاژهاي قلع – نقره، قلع – مس یا قلع – آنتیموان (95-5) باشد.

استفاده از مفتول لحیم کاري که میزان سرب آن بیش از 0/2 درصد باشد مجاز نیست. (3) در اتصال لحیم مویینگی، مفتول لحیم کاري باید مطابق یکی از استانداردهاي زیر باشد:

2016	ISO
1707	DIN
9453, 1254	EN
B 32, B 16.22	ANSI/ASTM

 

ت) اتصال در لوله کشی غیر فلزي

(1) اتصال لوله به لوله، لوله به فیتینگ و فیتینگ به فیتینگ در لوله کشی غیر فلزي به دو روش مکانیکی یا جوشی صورت میگیرد.

(2) اتصال مکانیکی باید از نوع دنده اي یا فشاري باشد. اتصال دندهاي یا فشاري با کمک واسط، از جنس برنجی یا فولادي با روکش نیکل یا قلع، طبق توصیه کارخانه سازنده باید صورت گیرد. نوع اتصال باید مطابق یکی از استانداردهاي زیر باشد:

21003-3	ISO
12502	EN
877	ANSI/ASTM

 

(3) اتصال جوشی لوله به لوله و لوله به فیتینگ باید با گرم کردن سطح تماس آنها و یا به کمک چسب مخصوص در سطح تماس آنها صورت گیرد. هر کدام از این دو روش باید مطابق یک استانداردهاي معتبر صورت گیرد.

(4) اتصال جوشی یا اتصال مکانیکی لوله هاي غیر فلزي باید مطابق توصیه کارخانه سازنده صورت گیرد. توصیه کارخانه سازنده باید مطابق یکی از استانداردهاي معتبر باشد.

(5) استاندارد فیتینگ مناسب براي لوله هاي غیر فلزي باید در کارخانه، بصورت نوشته پاك نشدنی روي لوله مشخص شده باشد.

بازرگانی آردا فروش به صورت عمده و خرده – جهت خرید مصالح ساختمانی بهداشتی با بخش فروش ( تهران ) تماس حاصل فرمایید